در این مطلب قصد داریم بصورت کامل مراحل بورسی شدن را آموزش دهیم. در ابتدا نیازمندیم که با بعضی از مفاهیم آشنا شویم.
کارگزاری بورس
شرکت کارگزاری بورس یا به اختصار کارگزار بورس به فردی یا یک بنگاه اقتصادی اطلاق میشود که در ازای دریافت حقالعمل سفارشها خرید و فروش را از سرمایهگذار دریافت و اجرا میکند. در واقع کارگزار نماینده مشتری است. منبع اصلی درآمد هر کارگزاری، کمیسیون دریافت شده از سوی سرمایهگذار است. با وجود پیدایش فناوریهای جدید روند سنتی مراجعه حضوری به کارگزاری یا درخواست تلفنی دستخوش تغییرات شده است. امروزه سرمایهگذار با مراجعه به سامانه معاملاتی هر کارگزاری میتواند اقدام به خرید و فروش اوراق یا سایر کارهای تجاری کند.
کارگزاری علاوه بر اجرای سفارشها مشتری، کارهای مربوط به تحقیق، برنامهریزی برای سرمایهگذاری را نیز انجام میدهند. یکی دیگر از خدماتی که کارگزاری به مشتریان خود ارائه میدهد ارائه دسترسی به خدمات خرید و فروش محصولات و کالاست. در گذشته تنها افراد محدودی به کارگزاری دسترسی داشتند، اما امروزه با پرداخت هزینهای کم و بدون نیاز به مشاورهای خصوصی عموم مردم میتوانند به بازار سهام دسترسی پیدا کنند. در واقع کارگزار، رابط اصلی برقراری ارتباط بین سرمایهگذار و بازار سرمایه است.
در حال حاضر، بیش از 100 کارگزاری مختلف در ایران فعالیت دارند، اما تعداد محدودی از آنان خدمات کافی و جامعی را در اختیار مشتریان قرار میدهند. انتخاب دقیق یک کارگزاری خبره شما را از دردسرهای احتمالی در آینده مصون میدارد. رقابت بین کارگزاران بورس باعث شده است کیفیت خدمات ارائه شونده به مشتری تا حد چشمگیری بهبود پیدا کند. قبل از انتخاب کارگزاری تمام امکانات و خدمات آنها را بررسی کنید. دسترسی سریع و مستقیم به سامانه نرمافزاری معاملات آنلاین هر کارگزاری باعث میشود که معاملات در لحظه صورت گیرد و در کسری از ثانیه کار انتقال وجه صورت بگیرد. کارگزاری دروازه ورود به دنیای بورس و سهام است. سرمایهگذار به شرط ثبتنام در کارگزاری میتواند کار خرید و فروش را انجام دهد. اولین مرحله برای شروع کار سرمایهگذاری در بازار بورس، دریافت کد بورسی است.
کد بورسی چیست؟
هر سرمایهگذار تازهوارد به دنیای بورس، برای شروع فعالیت نیاز به یک شناسه کاربری انحصاری دارد، تا به کمک آن اقدام به خرید و فروش سهام در بازار بورس کند. کد سهامداری یا کد بورس مختص انجام معاملات آنلاین است. هر سرمایهگذار تنها یکبار اقدام به دریافت کد بورسی خواهد کرد. پس از دریافت کد بورسی، کارگزار قادر خواهد بود بر اساس سفارش متقاضی کار خرید و فروش سهام و اوراق بهادار را انجام دهد.
ثبتنام و دریافت کد بورسی
کد بورسی یک شناسه 8 کاراکتری با ترکیبی از حروف و ارقام است. کد بورسی در بازار سهام ایران متشکل از سه حرف اول نام خانوادگی متقاضی و یک عدد 5 رقمی است که به صورت تصادفی انتخاب میشود. کارگزاریهای معتبر با ارائه مدارک شناسایی مانند کپی شناسنامه و شماره ملی به فرد متقاضی کد بورسی ارائه میکنند. دریافت کد بورسی کاملاً رایگان است و معمولاً دو روز کاری به طول میانجامد.
کد معاملاتی، شناسه شناسایی سرمایهگذار در نزد کارگزار است. هر سرمایهگذار تنها یک کد بورسی دارد، اما میتواند چندین کد معاملاتی داشته باشد. برای دریافت کد بورسی میتوانید به دو صورت اقدام کنید: مراجعه حضوری به کارگزاری، ثبتنام غیرحضوری و اینترنتی.
روشهای دریافت کد بورسی
دریافت کد بورسی به صورت حضوری
شما میتوانید با مراجعه حضوری به شعب معتبر کارگزاریها برای دریافت کد بورسی اقدام کنید. برای انجام این کار با در دست داشتن مدارک هویتی نظیر کپی شناسنامه و کارت ملی میتوانید برای دریافت کد بورسی اقدام کنید. پس از ارائه مدارک و پر کردن فرمهای مربوطه، کارگزاری اطلاعات را به شرکت سپردهگذاری مرکزی بورس ارسال خواهد کرد تا کد بورسی برای شما صادر گردد. این پروسه معمولاً دو روز کاری طول میکشد.
دریافت کد بورسی به صورت غیرحضوری
در روش غیرحضوری شما نیازی به مراجعه به کارگزاری برای دریافت کد بورسی ندارید. بلکه این کار را از طریق اینترنت انجام خواهید داد. با مراجعه به سایتهای معتبر هر کارگزاری به صورت آنلاین اطلاعات هویتی، شغلی، تحصیلی خود را ثبت میکنید، سپس از شما خواسته میشود یک حساب بانکی معتبر معرفی کنید. روش احراز هویت برای تطبیق مشخصات با مدارک ارائه شده توسط خود متقاضی تعیین میشود. احراز هویت به سه روش احراز هویت غیرحضوری در محل، احراز هویت از طریق مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت، احراز هویت حضوری در شعب کارگزاری نزدیک به محل کار یا سکونت خود امکانپذیر است.
پس از صدور کد بورسی، کارگزار از شما میخواهد در سجام ثبتنام کنید. سجام، سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتری است. سامانه سجام توسط شرکت سپردهگذاری مرکزی به منظور ایجاد زیرساختی یکپارچه نرمافزاری در راستای ارائه خدمات به مشتریان حقیقی و حقوقی راهاندازی شده است. با یکبار ثبتنام در سجام از کلیه فرصتهای بازار مالی بدون نیاز به احراز هویت مجدد بهرهمند خواهید شد. برای ثبتنام در سجام باید به وبسایت سجام مراجعه کنید، پس از تکمیل کردن فرم یک کد رهگیری 10 رقمی به شماره تلفن همراه اعلام شده در فرم ثبتنام ارسال خواهد شد. به منظور تکمیل ثبتنام باید این کد را در اختیار کارگزاری قرار دهید تا فرآیند ثبتنام شما تکمیل گردد.
پس از دریافت کد بورسی، باید از کارگزاری یک رمز جهت انجام خرید و فروش آنلاین سهام در سامانه معاملاتی آنلاین دریافت کنید و معاملات خود را آغاز نمایید. پس از تکمیل این مرحله، رمزتان به صورت پیامک (SMS) به شما ارسال میشود. حال با این رمز میتوانید خرید و فروش آنلاین سهام، خرید و فروش اسناد خزانه اسلامی و تسهیلات مسکن یا عرضه اولیه انجام دهید. بر اساس قانون در صورتی که 90 روز حساب کاربری شما غیر فعال بود، حساب کاربری شما مسدود میگردد. برای راهاندازی مجدد حساب باید مجدداً به کارگزاری مراجعه کنید.
کاربردهای کد بورسی
• برای افرادی که تمایل به فعالیت در بازار بورس دارند، نقطه ورود به بازار دریافت کد بورسی است.
• برای پیمانکاران دولت که اوراق خزانه اسلامی را در اختیار دارند، دریافت کد بورسی الزامی است. همچنین پیمانکاران دولت باید برای دریافت مطالبات و فروش اوراق خزانه اسلامی برای دریافت کد بورسی اقدام کنند.
• متقاضیان دریافت وام بدون سپرده یا اوراق تسهیلات نیز باید برای دریافت کد بورسی اقدام کنند.
مدارک لازم جهت دریافت کد بورسی
مدارک لازم جهت دریافت کد بورسی اشخاص حقیقی
1. اصل و کپی شناسنامه از صفحه اول و صفحه توضیحات
2. اصل و کپی پشت و روی کارت ملی
3. آخرین مدرک تحصیلی
4. مشخصات کامل حساب بانکی (نام بانک، شمارهحساب، شماره شبا، کد و نام شعبه، نوع حساب)
5. تکمیل فرم مشخصات مشتریهای حقیقی
6. تکمیل فرم درخواست برای کد معاملات آنلاین
شرایط دریافت کد بورسی برای افراد زیر دیپلم
حداقل سن قانونی برای فعالیت در بازار بورس 18 سال است. بر اساس قانون، حداقل مدرک تحصیلی برای متقاضیان دریافت کد بورسی دیپلم است. در صورتی که تحصیلات متقاضی زیر دیپلم باشد، برای وی کد بورسی صادر جهت انجام معاملات آنلاین صادر نخواهد شد. این دسته از افراد با مراجعه حضوری به کارگزاری یا درخواست تلفنی میتوانند اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کنند.
مدارک لازم برای دریافت کد بورسی اشخاص حقوقی
1. اصل و تصویر روزنامه رسمی آگهی تأسیس
2. اصل و تصویر روزنامه رسمی
3. آگهی کلیه تغییرات
4. اصل و تصویر اساسنامه
5. اصل و تصویر شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئتمدیره
6. تکمیل فرم تعهدنامه
7. تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقوقی
8. تکمیل فرم درخواست کد معاملات آنلاین (قرارداد معاملات برخط)
9. نامه درخواست خطاب به کارگزاری جهت دریافت کد بورسی
10. معرفی نماینده جهت انجام معاملات آنلاین و دریافت کد بورسی
آیا میتوان بیش از یک کد معاملاتی دریافت کرد؟
همانطور که گفته شد، کد بورسی تنها یکبار صادر میشود و منحصراً برای یک کاربر تعریف میشود. اما هر کاربر میتواند در چندین کارگزاری ثبتنام کند و به این ترتیب چندین کد معاملاتی جهت انجام فعالیت در سامانههای مختلف معاملات آنلاین دریافت کند. کد معاملاتی شناسهای برای شناسایی هویت هر کاربر نزد هر کارگزاری است. سرمایهگذار با داشتن یک کد بورسی میتواند همزمان چندین کد معاملاتی فعال داشته باشد. در صورتی که نام کاربری و گذرواژه خود را برای ورود به ورود به سامانه اطلاعات آنلاین را فراموش کردهاید، با مراجعه به شعب کارگزاری میتوانید حساب کاربری خودتان را بازیابی کنید. کارگزاری با توجه به کد ملی ثبتشده، یک رمز جدید به شما میدهد و به این ترتیب حساب شما مجدداً فعال میشود.
تفاوت کد بورسی و کد آنلاین چیست؟
منظور از کد آنلاین، همان کد بورسی صادرشده به منظور انجام معاملات خرید و فروش در سامانههای معاملات به صورت آنلاین است. با داشتن کد آنلاین میتوانید مستقیماً وارد سامانه معاملات شوید. به این ترتیب سفارش خرید و فروش اوراق بهادار مستقیماً به سامانه مرکزی بورس ارسال میشود.
تفاوت کد بورسی و کد اقتصادی چیست؟
کد اقتصادی یک شناسه 12 رقمی الزامی برای انجام هرگونه فعالیت قانونی اقتصادی توسط شرکتهاست. از کد اقتصادی به منظور خرید، فروش، خدمات مربوط به قرارداد و صدور فاکتور استفاده میشود. دریافت کد اقتصادی برای تمام شرکتهای حقیقی و حقوقی الزامی است. کد اقتصادی هیچ ارتباطی با کد بورسی ندارد.
تفاوت کد بورسی با نام کاربری و رمز عبور چیست؟
بعد از تکمیل مشخصات از طرف کارگزاری، کد بورسی صادر میشود. کد بورس شناسه انحصاری شما برای سرمایهگذاری در بازار بورس است. در هیچ جایی نیاز به وارد کردن کد بورسی ندارید. اما به منظور وارد شدن به سامانه معاملات آنلاین کارگزاری یک حساب برای شما ایجاد میکند و مشخصات ورود به سایت معاملات برای شما از طریق پیامک یا ایمیل ارسال میگردد. این مشخصات شامل یک نام کاربری و رمز عبور است تا بتوانید وارد سیستم معاملاتی کارگزار شده و اقدام به خرید و فروش سهام نمایید.
برای خرید سهام یا اوراق بهادار از فرابورس، به چه کدی نیاز است؟
فرابورس یک بازار مجزا برای تبادل سهام بین طرفین معامله بدون وجود هیچ گونه نظارتی از سوی سازمان بورس است. از کد بورسی صادر شده برای فعالیت در بازارهای فرابورس میتوان استفاده کرد. امکان خرید اوراق تسهیلات مسکن نیز با همین کد بورسی فراهم میشود.تنها تفاوت بین بازار بورس و فرابورس، شرایط پذیرش شرکتها در این دو بازار است. در واقع از دید سرمایهگذاران، تفاوت چندانی میان این دو بازار وجود ندارد.
آیا از کد بورسی میتوان برای خرید اسناد خزانه اسلامی (اخزا، سخا، سخاب) استفاده کرد؟
با در اختیار داشتن کد بورسی میتوان برای خرید اسناد خزانه اسلامی اقدام کرد. داشتن کد بورسی میتوان تمامی اسناد قابل معامله در سایت Tsetmc.com را خریداری کرد، صرفنظر از آنکه نماد بورسی است یا فرا بورسی.
امنیت کد بورسی
یکی از چالشبرانگیزترین سؤالات در مورد کد بورسی، امنیت آن است. آیا اگر فرد دیگری به کد بورسی شما دسترسی پیدا کند، میتواند از آنسو استفاده کند؟ خیر. هیچکسی با دسترسی به کد بورسی شما نمیتواند در روند کاریتان اختلال ایجاد کند. اما باید در حفظ مشخصات حساب کاربری شامل نام کاربری و گذرواژه که توسط کارگزاری به منظور انجام معاملات در سامانه معاملات آنلاین در اختیارتان قرار میگیرد، کوشا باشید.
در صورتی که به منظور مدیریت کردن سرمایه و واگذار کردن کار خرید و فروش خود به دیگران که اصطلاحاً به آن سبد گردانی گفته میشود، مسئولیت هرگونه فعالیت انجامشده در حساب کاربری شما بر عهده شخص خود شماست.
اگر اطلاعات ورود به سامانه معاملاتی شما سرقت شود، سارقین نمیتوانند شمارهحساب معاملات شما را تغییر بدهند یا پول موجود در آن را به حسابی دیگر منتقل کنند. زیرا امکان تغییر شماره حساب، در سامانه معاملاتی وجود ندارد. هرگونه تغییر در رابطه با شماره حساب، تنها با درخواست کاربر (بصورت حضوری و مکتوب و پس از شناسایی مشتری) از کارگزاری امکانپذیر است.